Od pewnego czasu stawiam tezę, że lekcja języka obcego jest znakomitym miejscem na rozmowę o ważnych sprawach. Nie ma tu żadnego wielkiego odkrycia – to przecież jedna z funkcji języka. Nauczyciele często skarżą się, że na różne ważne treści nie ma czasu w przeładowanym szkolnym programie. Nie wnikam, czy to prawda. Stawiam jedynie tezę, że lekcja języka obcego to idealny kontekst dla takich treści. I nawet jest do tego odpowiednia metoda: CLIL (ang. Content and Language Integrated Learning – zintegrowane nauczanie języka i [innych] treści przedmiotowych). Moją osobistą obsesją jest integracja nauki języka z promowaniem treści i postaw obywatelskich. Szerzej opowiem o tym w osobnym wpisie.
Natomiast dziś chcę pokazać, jak można uczyć (się) języka i jednocześnie pracować nad empatią. Do rozmyślań najpierw, a do adaptacji ćwiczeń w drugiej kolejności natchnął mnie esej z ideas.ted.com pod tytułem 5 exercises to help you build your empathy.
Najpierw, dla przypomnienia, za autorem eseju:
Empatia to umiejętność rozumienia myśli i uczuć innych ludzi.
Empatia jest ważna, ponieważ można na niej zbudować współczucie, na fali którego angażujemy się w pomoc innym; pomaga osiągnąć kompromis z ludźmi o odmiennych postawach i poglądach; oraz obniża stres i podnosi zadowolenia z życia samych empatyzujących.
Jak pracować nad empatią?
W eseju, zgodnie z jego tytułem, mamy 5 ćwiczeń, które takiej pracy pomagają. Każde z nich wymaga jedynie drobnych modyfikacji, żeby stać się wartościowymi zadaniami na lekcję języka obcego.
Ćwiczenie 1. Wzmocnij swoje zasoby wewnętrzne
Instrukcja: Pomyśl o problemie / ach, z którym się ostatnio zmagasz. Zastanów się nad uczuciami, które towarzyszą tym zmaganiom. Następnie wyobraź sobie, że z takim problemem / problemami przychodzi do Ciebie przyjaciel. Co mógłbyś mu powiedzieć? Prawdopodobnie okazałłeś zrozumienie, współczucie, takt. Czy wobec siebie byłbyś równie wyrozumiały?
Lekcja języka obcego
1) Przed wykonaniem zadania
Uczniom potrzebne będzie słownictwo związane z uczuciami oraz wyrażenia / struktury gramatyczne służące udzielaniu rad. Naukę tychże możemy przesunąć do domu, decydując się na model odwróconej lekcji, proponując fiszki, opracowane przez nauczyciela lub do przygotowania przez uczniów (słówka) oraz wideotutorial/e i ćwiczenia (gramatyka).
2) Zadanie
Instrukcje z ćwiczenia oryginalnego. Czy wykorzystamy je bez zmian, czy zdecydujemy się na modyfikację i poprosimy uczniów, żeby pomyśleli o problemach fikcyjnych, zależy o kilku spraw. Przede wszystkim musimy zastanowić się nad jakością stosunków między uczniami oraz uczniami i nauczycielem. Czy rozmyślanie a potem praca nad realnymi problemami nie będzie dla grupy / klasy zbyt krępująca? O tym musi zdecydować sam nauczyciel, jako osoba, która najlepiej zna swoją klasę.
Forma zadania. Jeżeli chcemy, by uczniowie wykorzystali dobrze przeuczone wcześniej zasoby językowe (słówka, gramatyka), najlepiej poprosić o pracę pisemną: co na problemy poradziłby przyjaciel. Można następnie poprosić o dobranie odpowiedniej grafiki do pracy (oczywiście z poszanowaniem praw autorskich); lub zachęcić uczniów do przełożenia wypowiedzi pisemnej na infografikę. Wystawa takich (anonimowych) infografik, prezentujących problemy i przyjacielskie reakcje mogłaby stać się podstawą do dyskusji na następnej lekcji.
Jeżeli nauczyciel uzna, że lepiej, żeby uczniowie pracowali nad problemami fikcyjnymi, można zacząć od pracy w parach. Wtedy ćwiczenie da się zbudować na interakcji i współpracy. Możemy poprosić uczniów, by najpierw stworzyli fikcyjną personę (szczegółowość tego etapu do decyzji nauczyciela); aby następnie wymyślili, z jakim problemem boryka się ta persona; kolejno, uczniowie mogą powiedzieć sobie nawzajem, co ta osoba mówi sama sobie w sprawie problemu/ów, a co poradziłby jej przyjaciel, Ćwiczenie mogłaby zamykać praca pisemna, opatrzona grafiką i/lub przełożona na infografikę.
Ćwiczenie 2. Czujesz, że jesteś u kresu możliwości? Daj coś komuś innemu.
Instrukcja: Czasem, zwłaszcza w nadmiernym stresie, czujesz się wyczerpana. Może to zabrzmi paradoksalnie, ale skup się wtedy na kimś innym: robiąc zakupy, kup partnerowi/ce ulubioną kawę; pomóż sąsiadce w jakieś drobnej sprawie. Nie chodzi o skalę, chodzi o gest.
Lekcja języka obcego
1) Przed wykonaniem zadania
Uczniom potrzebne będzie powtórzenie czasowników modalnych oznaczających mogę / mogłabym. Można do tego celu wykorzystać korpus językowy – uczniowie mogą analizować przykłady użycia.
2) Zadanie
Instrukcja: Zastanów się, jakie drobne przysługi mogłabyś wyświadczyć swoim najbliższym. Przygotuj mapę myśli według wzoru niżej. Zapamiętaj, schowaj, wykonuj 😊
Do wykonania mapy myśli może posłużyć dowolne narzędzie. Na przykład Mindmup.
Ćwiczenie 3. Wejdź w polemikę bez polemiki.
Instrukcja: Porozmawiaj z kimś o odmiennych poglądach. Ale zamiast wchodzić w polemikę, opowiedz rozmówcy, jak doszedłeś do swoich poglądów.
Lekcja języka obcego
3) Przed wykonaniem zadania
Uczniom potrzebne będzie powtórzenie czasu przeszłego i III okresu warunkowego. Forma tego powtórzenia pozostaje w gestii nauczyciela. Z dobrych sugestii: można, jak poprzednio, odwrócić klasę, przenosząc wykład i ćwiczenia do domu / online; można też całość zgamifikować, poprzedzając lekcję poświęconą zadaniu serią rozgrywek / meczy gramatycznych na te dwie struktury.
4) Zadanie
Instrukcja: Zastanów się, jaki pogląd / postawa jest ci szczególnie bliski/a. Następnie wyobraź sobie, że czeka cię rozmowa z kimś o odmiennych poglądach / postawie. Zamiast szykować się do polemiki, zastanów się, jak doszedłeś do tych poglądów / co wpłynęło na twoją postawę. Ponieważ opowiesz o tym swojemu rozmówcy, napisz sobie ten tekst.
Zadanie na podstawie zadania (1): Pochyl się nad swoim tekstem. Zastanów się, które wydarzenia kształtujące twoje poglądy / postawę były kluczowe. Zastanów się, czy sprawy mogły potoczyć się inaczej, gdyby … No właśnie: gdyby co? Zapisz sobie te punkty zwrotne używając III okresu warunkowego. Następnie dobierzcie się w pary i podzielcie się tymi obserwacjami, w dalszym ciągu w III okresie warunkowym.
Zadanie na podstawie zadania (2): Wejdź w buty swojego adwersarza. Napisz podobny tekst z jego punktu widzenia.
Ćwiczenie 4. Używaj nowych technologii, żeby być z ludźmi, nie tylko aby klikać i komentować
Instrukcja: Zastanów się, jak używasz nowych technologii, a jak mogłabyś używać ich lepiej. Przez kilka dni przeprowadzaj wewnętrzny audyt swoich zachowań cyfrowych. Zadawaj sobie pytania: O czym teraz myślę? Czy robię to, co chcę w tym momencie robić? Jak się czuję?
Lekcja języka obcego
1) Przed wykonaniem zadania
Uczniom potrzebne będzie słownictwo związane z uczuciami oraz powtórzenia czasu teraźniejszego (ciągłego). Forma – do decyzji nauczyciela.
2) Zadanie
Instrukcja oryginalna. Modyfikacja: obserwacje zapisuj w dzienniku, prowadzonym codziennie. Postaraj się za każdym razem napisać przynajmniej jeden akapit.
Zadanie na podstawie zadania: Po upływie tygodnia, na lekcji, prosimy uczniów o wymienienie się dziennikami oraz wzajemną lekturę i dodanie komentarzy do wpisów partnera.
Alternatywnie, dzienniki mogą być prowadzone w trybie blogu lub w chmurze. Wtedy wzajemne czytanie i komentowanie można rozciągnąć w czasie i przenieść poza mury szkoły i online.
Ćwiczenie 5. Chwal innych za zdolność do empatyzowania.
Instrukcja: Komplementuj innych ludzi za zachowania empatyczne.
Lekcja języka obcego
1) Przed wykonaniem zadania
Uczniom potrzebne będzie powtórzenie struktur / wyrażeń służących do prawienia komplementów. Forma – do decyzji nauczyciela.
2) Zadanie. Zaczynamy od losowania, jak na klasowe mikołajki.
Instrukcja: Przez tydzień obserwuj wylosowaną osobę, odnotowuj empatyczne zachowania. Przed kolejną lekcją przygotuj małe karteczki komplementujące te zachowania. Podrzuć te karteczki – niepostrzeżenie – adresatowi.
Zadanie na podstawie zadania: Na lekcji nauczyciel prosi, żeby każdy przeszukał dobytek i odnalazł podrzucone mu karteczki. 5 minut – na czytanie.
Комментарии